Reconstructie van Van Goghs nachtwandeling van Oudenbosch naar Zundert 7-8 april 1877
Op zondag 8 april, 1877 schreef Vincent over de wandeling in een brief aan zijn broer Theo: “… Daar in de hei was het zoo mooi, al was het donker kon men toch onderscheiden hoe die heivlakte en mastboschen en moerassen zich heinde en ver uitstrekten, het deed mij denken aan die plaat van Bodmer die op Pa’s studeerkamer hangt. De lucht was graauw maar de avondster scheen tusschen de wolken door en nu en dan zag men ook andere sterren.─ Het was nog zeer vroeg toen ik te Zundert op het kerkhof kwam waar het zoo stil was, ik ging nog eens zien naar al de oude plekken en paadjes en wachtte het opgaan van de zon af.” (zie bijlage 1)
Vincent van Gogh ontving de ochtend van de 7e april een brief van zijn vader waarin hij schreef dat een kennis van de familie, Johannes Aertsen, stervende was. In februari had Vincent met zijn vader de familie Aertsen nog bezocht. Ze maakten samen de tien kilometer lange wandeling van Etten naar Rijsbergen waar de voormalige ouderling een boerderij had.
Diezelfde avond nam Vincent de laatste trein uit Dordrecht tot Oudenbosch. Hij koos ervoor een late avondwandeling van Oudenbosch naar Zundert over de hei te maken. In Zundert bezocht hij de voor hem zo vertrouwde oude plekjes, rondom de kerk, het kerkhof, de kosterswoning. Hij wachtte tot de zon opkwam en belde aan bij Serfaas Aertsen, een zoon van Johannes die in Zundert woonde. Daar hoorde hij dat de oude man die nacht overleden was. Samen met Hein, een andere zoon wandelde hij naar Rijsbergen, naar de boerderij aan de Tiggeltsestraat, om de dode te zien.
Vincent keerde die avond – 24 jaar oud – terug naar zijn geboortegrond en liep daar vol nostalgie nog eens naar alle plekjes die hij van vroeger kende. Het was acht jaar geleden dat hij het ouderlijk huis in Zundert had verlaten. Zijn ouders waren twee jaar daarvoor verhuisd naar de pastorie in het naburige Etten.
Misschien zocht Vincent troost over de naderende dood van een oude bekende, of had hij zelf behoefte aan een lange wandeling. Na een aantal mislukte carrières liep ook zijn baan bij de boekhandelaar Blussé & Van Braam in Dordrecht op een einde. Hij werkte er van januari tot eind april. Daarna verhuisde hij naar Amsterdam om zich voor te bereiden op een studie tot predikant.
De wandeling – een kunstproject
Met een gezelschap van schrijvers, kunstenaars, filosofen, curatoren en andersoortige denkers treden we op maandag 7 april 2014 in de voetsporen van Vincent van Gogh en vertrekken we net als hij rond 20 uur vanaf het station in Oudenbosch en wandelen over de Rucphense heide tot aan het kerkje in Zundert (ca. 22 km). We doen een dutje en wachten op de begraafplaats tot de zon opkomt. (ca. 7.00 uur). We ontbijten in de kosterswoning waar in de tijd van Vincent een zoon van Johannes Aertsen woonde. Na het ontbijt lopen we verder naar de voormalige woning van Jan Aertsen, een boerderij op de Tiggeltsestraat 27 (of 17a?) in Rijsbergen (ca. 4 km). Hier besluiten we de reconstructie. (Voor route: zie bijlage 2)
Doel:
Door de reis zo nauwkeurig mogelijk na te bootsen, komen we dichter bij de persoon van de later zo beroemde schilder en zullen we de mens Vincent van Gogh een fractie beter begrijpen.
Van de reis wordt in woord, beeld en/of
geluid verslag gemaakt door de deelnemers. Dit resulteert in een publicatie en presentatie.
De
verslaglegging van de reconstructie van de wandeltocht wordt tevens onderdeel
van het Asylum van Loek Grootjans
(zie bijlage 3).
Deelnemers:
Lorenzo Benedetti (curator De Vleeshal Middelburg en Nederlands Paviljoen Biennale Venetië 2013)
Jos Boetzkes (beeldend kunstenaar)
Koen Broucke (beeldend kunstenaar, België)
Philippe van Cauteren (directeur SMAK Gent)
Frits de Coninck (kunstcriticus, museumjournaal/financieel Dagblad)
Ronny Delrue (beeldend kunstenaar, België)
Ron Dirven (curator Van GoghHuis Zundert)
Florette Dijkstra (Kunstenaar, schrijver, uitgever)
Anne Geene (fotograaf/beeldend kunstenaar)
Loek Grootjans (filosoof/beeldend kunstenaar)
Anneke Hendrikx (beeldend kunstenaar)
Teio Medendorp (VGM, Amsterdam)
Rebecca Nelemans (freelance schrijver en kunsthistoricus)
Lucette ter Borg (kunstcriticus, NRC)
Louis van Tilborgh (VGM, Amsterdam)
Barbara Vroom–Cramer (kleindochter Ingenieur Vincent Willem van Gogh)
Josien
van Gogh (kleindochter Ingenieur Vincent Willem van Gogh)