Krassende kraaien en Beiers gejodel
Het geluid van krassende kraaien vanuit een bestelbusje bij het station zal de opening van ‘Waves’ vrijdag aanstaande overstemmen. H. van Boxtel, filosoof van het Papagaaienmuseum, declameert zijn openingsrede vanuit diezelfde bus. En alsof dat niet genoeg herrie geeft, speelt in de laadruimte achter gesloten deuren een bandje met in ieder geval een joelende gitaar en beukende drums. Het publiek is gewaarschuwd: De tentoonstelling ‘Waves’ van Stichting Idee-fixe gaat vooral over geluid.
De Kroatische kunstenaar ‘Razorblade’ zal over het stationsplein een explosieve gitaarsolo laten klinken, en de Beierse Stephanie Pelz onderzoekt het verschil tussen goede en slechte muziek, door die tijdens een performance te mixen: Serge Gainsbourg wordt gecombineerd met een gezongen dadaïstisch rijmpje waarop Pelz als kind met mes en vork leerde eten. En Chinese Popsongs mixed ze met een hedendaagse variant van life uitgevoerd gejodel. De climax van de opening zou verzorgd worden door Erik Hobijn met zijn zogenaamde ‘Dante Orgel’, een spektakel waarbij enorme orgelpijpen met vuur bespeeld worden. Paul Hagenaars en Dorien Eggink van stichting Idee-fixe zoeken samen met de brandweer echter nog steeds naar een geschikte ruimte.
Na de opening kan het publiek vier weken lang de kunst op straat tegenkomen. In de vaste etalage in het stationsgebouw zal een animatiefilm getoond worden van Jan van Nuenen, een jong talent uit Breda. Op twee monitoren toont hij ons de tuin van Eden, compleet met bomen, appels, slangen en borsten, maar ook met ongedierte dat op fruit afkomt. Alles verwordt tot een wirwar van vormen. Deze hedendaagse zondeval houdt ons een spiegel voor over de plaats die natuur inneemt in de door ons gecultiveerde en op macht beluste wereld.
In de Willemstraat wordt een huis door middel van projectie van beeldruis in de sneeuw gezet (Thomas Bakker). Op een gevel zien we een roeier (film van Hans Maree) met het ritme van een ademhaling steeds maar niet vooruitkomen. Terwijl we door de ruiten van een ander pand als een voyeur in het binnenste van een buik kijken (Pauline Koehorst), of een wolkachtige vorm zien die een zwavelgele gloed verspreid (Henric Borsten). Al die ervaringen worden begeleid door het geluid van slapende mensen in een werk van Sthephanie Pelz.
De tentoonstelling Waves wordt vooral een ervaringstentoonstelling. Het publiek, bewust of onbewust, wordt deelgenoot of hoofdrolspeler. In de etalage van het voormalige Hendrikspand bijvoorbeeld gebeurt niets als je als kijker niet bereid bent actief op onderzoek uit te gaan. Pas dan ontvouwt zich een hedendaagse variant van het Panorama Mesdag door twee Vlaamse kunstenaars: Erki de Vries en Anton Boon. Al weken bouwen zij de etalage vol met kasten en kijkdozen waarin door middel van projectie en reflectie een ruimtebeleving ontstaat .
Ook in het werk ‘Gust’ van Roderick Hietbrink uit Rotterdam speelt de bezoeker een rol. De titel betekent letterlijk windvlaag, en dat is de ervaring die je krijgt als je het steegje naast de VVV inloopt. Geïnspireerd door filmmakers in de traditie van Hitchcock, maar meer nog door hedendaagse kunstenaars als Doug Aitken, gaat het Hietbrink vooral om een sfeer van suspense en spanning die de steeg uit zichzelf al heeft. Door met elektronische muziek die dreiging nog meer op te bouwen, waant het publiek zich in een film.
Van Station tot Stadhuis zal de kunst strijden om de aandacht van reizigers, wandelaars, fietsers, toeristen, of winkelend publiek. Vanuit neskastjes in de bomen in het Valkenberg krijgen achteloze passanten ongevraagd advies. De zes vogelhuisjes, aangebracht door Rosalien Steur uit Delft, proberen met hun ‘ja’ of ‘nee’ op de mening, of liever op de twijfel, van de toehoorders in te spelen. De Bredanaar Thomas Bakker bouwt een podium in de Sophiastraat. Publiek wordt, zoals steeds in zijn werk, uitgenodigd deel te nemen. Maar zo snel een voorbijganger het podium wil betreden zal hij of zij juist via de achteruitgang verdwijnen.
Een film van de Duitse Veronika Veit en Julia Benckert gaat over relaties tussen mens en object. De Belgische kunstenaar Mo Becha verandert dagelijks nog van idee, terwijl Ad van Buuren met de toetsen van een Pianola een neuraal netwerk bespeeld. Kristoffer Zegers, de Bredase maakt een installatie met beeld en geluid waarmee hij kritiek geeft op het cultuur- en monumentenbeleid van de stad.
Maar de meeste aandacht zal de ‘Hyundai met kraaiengeluid’ trekken. Sinds de Bredase kunstenaar Loek Grootjans stopte met zijn monochrome schilderijen en een stichting met de ongelooflijke naam “The Foundation for the benefit of the aspiration and the understanding of context (formerly known as the institute for immediate knowledge, real perception and logic features for the most contemporary monochrome paintings)” oprichtte, lijkt het zijn streven om op allerlei manieren de kloof tussen de hedendaagse kunst en het publiek te dichten. Voor het kunstproject ‘Waves’ maakt hij niet langer gebruik van marketingtechnieken om het publiek te verleiden. Hier wordt eerder de theorie van ‘afstoten is aantrekken’ toegepast. Met een wagen die het geluid van kraaien uitschalt zal hij vooral mensen irriteren. Maar ook irritatie wekt belangstelling.
De tentoonstelling ‘Waves’ is te zien van 28 maart tot en met 25 april. De catalogus verschijnt op 17 april tijdens een speciale avond met als titel ‘De kerk als Klankkast’, uiteraard in de Grote Kerk. Danielle Lemaire en Jan van den Dobbelsteen gaan tijdens deze avond een orgeldialoog aan, verder worden er performances verzorgd door componist Kristoffer Zegers, Multi-instrumentalist Peter Verwimp en stemkunstenaar Douglas Park. De avond wordt georganiseerd door de Belgische Kris Delacourt, die samen met zijn Noorse collega kunstenaar/muzikant op zondag 13 april in Museum De Beyerd een Soundscape zal realiseren.